BĄDŹ BLISKO

Twórczość Forresta Gandera, poety, prozaika, tłumacza, eseisty, łączy w sobie erudycję i wiedzę naukową – Gander ma wykształcenie geologiczne – z nieskrępowaną inwencją językową i odważną, empatyczną wyobraźnią. Gander wypracowuje przełomowy model ekopoetyki, praktykując poezję tak, jak praktykuje się medytację. Poezja jest dla niego sposobem na słuchanie świata, zarówno ludzkiego, jak i nie-ludzkiego. Wiersze Gandera, odwołujące się często do pozaeuropejskich tradycji poetyckich, na przykład japońskiego haibunu czy literatury sangam z południowych Indii, poszukują nowych metafor i nowych form wiedzy. W centrum zainteresowania stawiając krajobraz, artykułują nową, nieantropocentryczną ontologię.

„Bądź blisko” to książka kontynuująca wcześniejsze poszukiwania autora „Science and the Steepleflower” (1998), ale i wyjątkowa. Do troski o świat dołącza się tu dramat osobistej utraty (po nagłej śmierci żony, także wybitnej poetki, C. D. Wright). Tytułowy imperatyw – „bądź blisko” – to zwięzłe podsumowanie ganderowskiej „ars poetica”. Poezja, która słucha, jest blisko, obok, razem z drugą istotą. Poezja nie opisuje, nie kolonizuje, nie nazywa, lecz z chwili na chwilę towarzyszy światu w niekończącym się procesie powstawania i rozpadu. Ale czy da się być blisko kogoś, kto nagle odszedł? Oto główne pytanie tomiku, który nawet nie próbuje niwelować straty. Bohater tych wierszy wchodzi w „ciemną noc duszy” z szeroko otwartymi oczami, żeby relacjonować bolesny proces ponownego składania własnej podmiotowości, przy czym ból i żałoba już na zawsze stają się częścią jego tożsamości, podobnie jak ruiny kapitalocenu, na którym życie mimo wszystko trwa i walczy o przetrwanie, muszą być częścią naszego świata. 

Forrest Gander – urodził się na pustyni Mojave w Kalifornii, dorastał w stanie Wirginia i studiował geologię w Kolegium Wilhelma i Marii w Williamsburgu. Następnie ukończył literaturoznawcze studia magisterskie na Uniwersytecie Stanowym San Francisco. Przez pewien czas mieszkał w Meksyku, po czym przeprowadził się do Arkansas, a tematem przewodnim swoich wierszy – w których chętnie czerpał z wiedzy geologicznej – uczynił krajobraz, traktując go jako pierwszy plan lub wręcz źródło akcji w poezji.
Najbardziej znany jest z tomików poezji: „Be With” (2018), za który w 2019 r. otrzymał Nagrodę Pulitzera, „Eye Against Eye” (2005), „Torn Awake” (2001) oraz „Science & Steepleflower” (1998).

Gander jest przede wszystkim poetą, ale zajmuje się też przekładem, pisaniem powieści i esejów oraz redagowaniem antologii wierszy. Tłumaczył na język angielski twórczość meksykańskich poetek Pury López Colomé i Coral Bracho. Wspólnie z Kentem Johnsonem przełożył zbiór „Immanent Visitor: Selected Poems of Jamie Sáenz” (2002) i „The Night” (2007), który został wyróżniony nagrodą literacką PEN za najlepszy przekład. Tłumaczył również wiersze Nerudy opublikowane w tomiku „Then Come Back: The Lost Neruda Poems” (2016). Niektóre z nich ukazały się także w zbiorze „The Essential Neruda: Selected Poems” (2004). Gander był ponadto redaktorem dwujęzycznej antologii współczesnej twórczości poetek meksykańskich – „Mouth to Mouth: Poems by Twelve Contemporary Mexican Women” (1993). Wiersze samego Gandera zostały przetłumaczone na kilkanaście języków. Spod jego pióra wyszły też dwie powieści: „As a Friend” (2008) oraz „The Trace” (2014).