Człowiek, który klasyfikuje – Piotr Jagielski – Xiegarnia.pl

„Urodziłem się” – tyle pewnego. Szczególnie, jeśli żyje się w świecie Georgesa Pereca, jednego z najbardziej intrygujących i najdziwaczniejszych pisarzy XX wieku. Poza faktem urodzenia, Perec nie mógł być pewny w swoim życiu niczego. […]

Jest tylko jedna rzecz, nad którą da się zapanować – pisarz może zapanować nad swoim dziełem. Perec jest królem miejskiej codzienności, imperatorem dynamiki biurka, władcą kawiarnianego stolika – rozwój sytuacji na biurku opisuje niczym sprawozdanie z bitwy. Nie znam innego autora, który z polotem i dowcipem potrafiłby stworzyć szczegółowy katalog posiłków, spożytych w 1974 r. Perec potrafił. Nie znam innego autora, który miałby wystarczający tupet, by coś takiego zaproponować czytelnikowi i wydawcy. Perec miał. Autor „Człowieka, który śpi” prowadzi czytelnika przez codzienność, zastanawia się nad statusem ontologicznym nierównego chodnika, kolekcjonuje zużyte bilety do metra, spisuje wszystko, co zjadł. Nerwica? Jak najbardziej. Perec nie czuje się zakorzeniony w świecie, musi o to zakorzenienie zadbać sam, nawet jeśli scalanie świata ma polegać na prowadzeniu absurdalnych inwentarzy. Być to klasyfikować, inwentaryzować. Tyle tylko, że „mam świadomość, że kiedy porządkuję, układam, gdzieś indziej będą miały miejsce zdarzenia, które zburzą ten ład”. Oto dramat – żyć się nie da pełną piersią, katalog nigdy nie będzie wyczerpany, choć w sumie nie o wyczerpanie zbioru chodzi, a o samo archiwizowanie.

Perec przygląda się uważnie codziennym czynnościom – chodzeniu, jedzeniu, czytaniu. Właśnie – w jakiej pozycji się czyta? Jaka pozycja jest optymalna dla najlepszego przyjęcia lektury? Czy lepiej czytać w wannie, w łóżku, czy może na stojąco albo w metrze? „Urodziłem się”, zbiór rozproszonych tekstów autora słynnego „La Disparition”, książki w której nie pada ani jedna litera „e”, to obraz artysty, którego wielkość polega na łatwości ubierania banalności w filozoficzne szaty, narzucania jej formalnego rygoru. Nagle czynności, wykonywane często bezrefleksyjnie, mechanicznie stanowią fundamentalny problem. Już nigdy nie uda mi się po prostu usiąść i przeczytać książki bez uprzedniego rozważania wszystkich „za” i „przeciw”, bez przemyśliwania – fotel, kanapa, podłoga, krzesło.\

Człowiek, który klasyfikuje
25 kwietnia 2013,
autor: Piotr Jagielski

Georges Perec, Urodziłem się. Eseje
Tłumaczenie zbiorowe: Jan Gondowicz, Ewelina Kuniec, Monika Ławniczak, Michał Paweł Markowski, Anna Olczyk, Jacek Olczyk, Tadeusz Pióro, Agata Rębkowska, Ewa Wieleżyńska, Adam Zdrodowski
Redakcja: Jacek Olczyk
Wyd. Lokator, 2012